کد مطلب:25597 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

آيا قبل از آفرينش حضرت آدم 7 انسان هاي ديگري در زمين زندگي مي كردند؟ اگر زندگي نمي كردند, پس ملائكه از كجا مي دانستند انسان مفسد و خونريز است ؟

چون سؤالات شما علاوه بر كثرت , از مقوله هاي مختلفي بوده كه از حيث موضوع در فصل واحدي نمي گنجيد, پاسخ آن ها را در دو نامه تقديمتان مي كنيم .

نامهء شماره يك , پاسخ سؤال يك : مفسران و آنان كه در درياي مواج قرآن كريم , در حد توان خويش غوّاصي نموده اند, احتمالات و پاسخ هاي متفاوتي داده اند, كه به برخي از آن ها اشارتي مي شود:

1 خداوند فرشتگان را از علوم غيبي بهره مند ساخته و آيندهء اسنانرا به طور اجمال براي آن ها بيان نموده است .به همين دليل ملائكه از نوع افعال و اعمال موجودي كه بايد خلق شود, يعني انسان , مطلع بودند.

2 برخي احتمال داده اند كه ملائكه از قيد در بيان خداوند كه فرمود: (1) دريافته بودند كه اين موجود زميني است . چون مي دانستند انسان از خاك آفريده مي شود و ماده خاكي به خاطر محدوديتي كه دارد, مركز نزاع و تزاحم است , زيرا نمي تواند طبع زياده طلب انسان را اشباع كند.

3 بعضي معتقدند پيش از حضرت آدم عليه السلام موجوداتي شبيه انسان در زمين زيست مي كردند و ميان آن ها پيوسته نزاع و خونريزي بود. سوء پيشينهء آنان سبب بدگماني فرشتگان نسبت به موجودات زميني و آدم و نسل او شده بود.

4 عده اي نيز گفته اند پيش از آدم و حوا, جنيان در زمين زندگي مي كردند. فرشتگان از افعال و اعمال آنان دريافتند كه خصلت موجودات زميني و موجوداتي كه داراي باشند, گناه و فساد و خون ريزي است .

به ديگر بيان : درست است كه جنس انسان با جن تفاوت دارد و خمير مايهء آفرينش اولي از خاك , جن از آتش است , ولي بهدليل برخورداري آن دو از برخي صفات مشترك مانند تكليف مشترك دارند.در نتيجه عملكردهاي آنان مشابه است .

5 خداوند فيّاض مطلق است و هيچگاه تعطيل نبوده ,هم چنان كه ذات خداوند, ازلي است ,به مقتضاي توحيد صفاتي , صفات باري تعالي نيز ـ اعم از ذات يا فعل ـ ازلي است . بنابراين حق تعالي پيوسته ـكه براي آن زمان و سرآغازي نمي شود تصور نمود ـ افاضهء فيض و خلق و امر داشته است . پس خداوند قبل ازآفرينش نظام هستيِ فعلي , نظام هاي ديگري نظير اين نظام با موجوداتي همانند انسان و موجودات ديگر اين نظام آفريده بود.

البته هر نظامي داراي عمر و حيات مشخصي در علمِ الهي و لوح محفوظ بود. وقتي مدت حيات هر نظامي سپري گشت و مشمول (2) شد, نظامي ديگر با موجوداتي ديگر جايگزين نظام پيشين شد.

قرآن كريم مي فرمايد:

را ميان آن دو است , جز به حق و براي زمان معيّني نيافريديم >.

فرشتگان نحوهء اعمال انسان هاي نظام هاي پيشين را يادداشتند و لذا وقتي گفته شد: (3) آنان به ياد عملكرد انسان هاي گذشته افتادند.

قرآن با ذكر داستان آفرينش آدم و سؤال ملائكه و پاسخ عملي حق تعالي به آنان , در صد القاي اين حقيقت است كه انساني مي تواند به منصب و برسد كه :

اوّلاً, عارف به معارف الهي و عالِم به گردد.

ثانياً, زكات علوم و معارف را بدهد و به تعليم ديگران و به گسترش آن معارف و معالم برآيد.

نكته سوم را بعد از بيان قضيهء ورود آدم و حوا به بهشت و سرانجام .(4) تفهيم فرمود كه اي بني آدم ! اگرآگاه و عالِم به همهء گردي و معلم فرشتگان شوي , دانش به تنهايي نمي تواندتو را در بهشت سعادت و كمال , جاويدان نگه دارد. تا انسان تحت ولايت مطلقه و تامّهء حق تعالي قرار نگيرد و باتأييد و توفيق او همهء علم و دانش وي به منصهء طهور و عمل نرسد, بهشت جاويد و سعادت و كمال و قرب ربوبي ونيل به نصيب او نمي گردد, هر چند هر كسي به قدر عمل نيكوي خويش بهره اي دارد.

نكته چهارم : هرگاه شيطان وسوسه گر تو را (اي بني آدم !) به لغزش دچار ساخت , چون پدرت آدم توبه نما كه .(5)

(پـاورقي 1.بقره (2 آيهء 30

(پـاورقي 2.قصص (28 آيهء 88

(پـاورقي 3.بقره (2 آيه 30

(پـاورقي 4.بقره (2 آيهء 36

(پـاورقي 5.بقره (2 آيه 37